H.H.Hunley бол Америкийн холбооны улсын иргэний дайны үед ашиглагдаж байсан шумбагч онгоц юм. Тэрээр усны гүнд аюул тохиолдвол багийн гишүүд амьд үлдэх боломж бараг байхгүй гэдгийн хамгийн анхны том нотолгоо болсон аж. Мөн уг шумбагч нь байлдааны зориулалттай хөлөг онгоц устгасан хамгийн анхны шумбагч гэнэ. Гэвч тус шумбагч онгоцны хувь тавилан тийм ч таатайгаар төгсөөгүй юм. Зохион бүтээгч Horace Lawson Hunley-ын нэрээр нэрлэгдсэн уг шумбагч нь Өмнөд Carolina мужид орших өөрийн цэргийн анги уруу явж байхдаа халдлагад өртөн хөлгийн бүх гишүүнтэйгээ хамт живсэн байдаг. Гэвч уг онгоц түүхэндээ чамгүй олон хүнийг дотроо үхүүлсэн аж.
12 метр урттай уг шумбагч нь анхны гараагаа 1863 оны 7-р сард Alabama мужаас эхлүүлсэн түүхтэй. Онгоцонд нэгэнт хүйс гэж байдаг тул тус шумбагчид эм хүйс өгсөн юм. Гэвч уг аялал нь туршилтынх байсан тул онгоц живж хөлгийн багийн 5 гишүүн амиа алдсан аж. Ийнхүү бүтэлгүйтлийн дараа дахиж уг онгоцыг 1863 оны 10-р сарын 15-ны өдөр туршсан боловч мөн л живж Америкийн холбооны улсын армийн 8 байлдагч алтан амиа алджээ.
Нилээд их хүний амь насыг золиосолсны эцэст туршилт эцсийн байдлаар амжилттай болж иргэний дайны галын шугамд алба хаахад бэлэн болжээ. Ийнхүү тулааны явцад Өмнөд мужуудын нэгдсэн армийн байлдааны хөлөг онгоц уруу далайн гүнээс чигээрээ явагч бөмбөг илгээж дайсны усан онгоцыг сүйрүүлж гавьяа байгуулсан байна. Уг гавьяаг нь өндрөөр үнэлж Америкийн Холбооны Улсын засгийн газар буцах тушаал өгөн буцаж явахдаа 1864 оны 2-р сарын 17-ны өдөр дайснуудын дайралтад өртөж хөлгийн бүхий л гишүүд далайн гүнд живсэн аж. Тухайн цаг мөчөөс хойш хөлгийг дахиж хэзээ ч хэн ч хайгаагүй юм.
Харин 1974 онд William Dudley гэх усан цэргийн түүх судлаач эрдэмтэн АНУ-ын шинжлэх ухааны академид уг шумбагчийн олох санхүүжилт гаргаж өгөхийг хүсч тус байгууллага ч зөвшөөрч 40 сая долларын санхүүжилт өгчээ. Иймд эрдэмтэн АНУ-ын тэнгисийн цэргийн хүчнийхэнтэй хамтарч их хайгуулын ажил эхлүүлсний үр дүнд 1976 оны 9-р сарын 13-ны өдөр далайн гүнээс хөлгийг багийн гишүүдийн цогцостой нь хамт гаргасан байдаг. Өдгөө уг шумбагч Өмнөд Carolina мужийн музейд байдаг байна. Тус шумбагч нийт 19 хүний амийг авч одсон юм.
